خانواده سوف ماهیان (Percidae)

خانواده سوف ماهیان (Percidae) متعلق به راسته Perciformes یا سوف ماهی شکلان می باشد.

• مشخصات خانواده سوف ماهیان به این شرح است:

 

•     دارای دو باله پشتی اغلب مجزا از یکدیگر، یا اندکی پیوسته.باله پشتی از دو قسمت تشکیل شده که جلویی تیغ دار و عقبی نرم می باشد.
•     باله مخرجی دارای یک یا دو خار.
•     باله شکمی در موقعیت سینه ای، با یک خار و 5 شعاع نرم.
•     واجد 5 تا 8 شعاع آبششی.
•     دارای 32 تا 50 عدد مهره.
•     استخوانهای آرواره فوقانی، بطور کامل به استخوانهای پیش آرواره ای متصل نمی باشد.
•     غشای شعاعهای آبششی به تنگه (Isthmus) اتصال ندارد.
•     استخوان های آرواره فوقانی، بطور کامل به استخوانهای پیش آرواره ای متصل نمی باشد.
•     دارای دندان می باشند.

 

• جنسهای موجود در دریای خزر، بخش ایرانی:

1- Sander سوف ماهی
2- Perca سوف حاجی طرخان

توضیح: نام جنس Sander در سالهای گذشته Stizostedion بوده است

• گونه ها:

سه گونه از سوف ماهیان در بخش ایرانی دریای خزر مشاهده شده اند که گونه سوم یا سوف حاجی طرخان به ندرت و بصورت محدود وارد آبهای لب شور خزر می گردد.


1.سوف معمولی  Sander lucioperca
2.سوف دریایی  Sander marina
3.سوف حاجی طرخان  Perca fluviatilis

 

1.سوف معمولی  Sander lucioperca

 

 

سیستماتیک:

- نام علمی گونه:  Sander lucioperca    

- نامهای رایج در ایران:  سوف، سوف معمولی، سوف سفید، اسبک و اسامی محلی مثل: سویده، سیبی، سیبیک
- خانواده:  سوف ماهیان, Percidae
- رده بندی کامل :  Class: Actinopterygii>  Order: Perciformes >  Family: Percidae >  Subfamily: Luciopercinae
- نامهای غیر ایرانی :  نام اصلی:Pike-perch , سایر نامها: Perch-pike, Zander,Pikeperch, European pike-perch,...
- برخی از اسامی علمی قدیمی، یا غیر معتبر:  Stizostedion lucioperca | Stizostedion luciperca |  Perca lucioperca | Lucioperca sandra...
- ریشه لغوی نام علمی:  Sander > Zander=سوف

کشورهای محل زندگی ماهی سوف معمولی:

-  بومی در: ایران، افغانستان، آلبانی، ارمنستان، اتریش، آذربایجان، بلغارستان، جمهوی چک، استونی، فنلاند، گرجستان، آلمان، یونان، مجارستان، قزاقستان، لتونی، لیتوانی، مولداوی، نروژ، مجارستان، رومانی، روسیه، صربستان، اسلواکی، سوئد، اوکراین و ازبکستان
- معرفی شده به: الجزایر، جزایر آزور(متعلق به پرتقال در اقیانوس اطلس شمالی)، بلژیک، چین، کرواسی، دانمارک، فرانسه، ایتالیا، قرقیزستان، مراکش، هلند، پرتقال، اسلوونی، اسپانیا، سوئیس، تونس، ترکیه، انگلستان، آمریکا

اکوسیستم های محل پراکنش سوف حاجی طرخان:

-  در ایران: دو فرم ساکن در آب شیرین، و مهاجر (ساکن در لب شور، مهاجر به شیرین) دارد. فرم ساکن آب شیرین، در کلیه سواحل جنوبی دریای مازندران دیده میشود. اما میزان آن در جنوب غربی ساحل خزر و گیلان بیشتر است. در منابع دیگری نظیر دریاچه سد ارس نیز وجود دارد.

-  در جهان: آمریکای شمالی، پاله آرکتیک، دریای آرال، اقیانوس اطلس، دریای بالتیک، دریای مازندران، رودخانه های آمودریا، آمور، دانوب، دسنا(اکراین، روسیه)، دون، الب، ارکیشی، کوبان، ماریتزا(بلغارستان)، اونگا، رون، دجله، ولگا، ییلی، و مناطق دریاچه ای بوستون، ایسیک کول، مرمره

مشخصات زیستگاه سوف معمولی:

مناطق معتدل، با دمای 6°C تا 22°C ;عرض و طول جغرافیایی : از 67درجه شمالی تا36 درجه شمالی، 1 درجه غربی تا 75 درجه شرقی
دارای جمعیتهای مهاجر و ثابت، ساکن در آبهای شیرین، شور، لب شور. در عمق 2 تا 30 متری و بیشتر 2-3 متری دیده میشود. به رودخانه های گل آلود بزرگ و دریاچه های یوتروف، مناطق ساحلی دریاچه های لب شور و خورها علاقه دارد.

مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک سوف معمولی:

شکل بدن:
 بدن باریک، بلند و کشیده  |  دارای دو باله پشتی  |  باله پشتی دارای 13 تا 20 خار و 18 تا 24 شعاع نرم  | باله مخرجی دارای 2تا3 خار و 10تا14 شعاع نرم  | 45 تا 47 مهره  |  با داشتن 2 دندان سگ سان در جلوی آرواره ها، باله پشتی دوم با 18-22 شعاع منشعب و 80 تا 97 فلس روی خط جانبی، از گونه های هم جنس تشخیص داده میشود  | فلس شانه ای  |  زوائد پیلوریک 4 تا 9 عدد  |  خارهای آبششی روی اولین کمان آبششی 13 تا 15 عدد  |  رنگ پشت بدن سیاه متمایل به خاکستری و در کناره های بدن 8 تا 12 نوار قهوه ای متمایل به سیاه  |  فاصله بین دو حدقه چشم، کوتاهتر یا مساوی قطر عرضی چشم
 اندازه:
حداکثر طول گزارش شده 100 سانتیمتر است و اندازه رایج آن 50 سانتیمتر می باشد. در آبهای جنوبی خزر، متوسط طول آن 43 سانتیمتر(57 تا 29 سانتیمتر) در اوایل دهه پنجاه بوده است که امروزه بسیار کمتر است.
حداکثر وزن گزارش شده در جهان، 20 کیلوگرم است.   در ایران در اوایل دهه پنجاه، متوسط وزن کمی بیش از یک کیلوگرم (1077 گرم) و در دهه هفتاد کمتر از 270 گرم بوده است.
سن:
ماهی سوف 17 سال است (برخی منابع فارسی تا 21 سال عنوان کرده اند) 
غذا:
 ماهی سوف، بیشتر از ماهیان پلاژیک که بصورت گروهی زندگی میکنند تغذیه میکند. ماهیخواری در سوف، وقتی به اندازه تنها 3 سانتیمتری رسید شروع میشود.
-  در ایران در دوران لاروی از زئوپلانکتون و بعد از آن از ماهی مروارید، شیشه ماهی، کلمه، سیم و کپورچه تغذیه میکند.
بر اساس تحقیقی در در دریاچه سد ارس مشخص شد که از نظر ترجيح غذايي (FP) بالاترين مقدار (62.92 درصد) به ماهيان استخواني و بعد از آن به لاروهاي خرچنگ دراز آب شيرين (32 درصد) و در مرحله آخر (5.62 درصد) به حشرات آبزي اختصاص دارد.
-  در سایر کشورها بر طبق مطالعات انجام شده: ماهیان استخوانی نظیر جنسهای: Abramin, Alburnus, Anguilla, Blicca, Capoetobrama, Carassius, Coregonus, Osmerus, Pelecus, Perca, Platichthys, Pomatoschistus, Rodeus, Sander و Tinca
همچنین بغیر از ماهیان استخوانی، بویژه در سنین جوانی از سخت پوستان پلانکتونی نظیر جنسهای Alona و Bosmina(Cladocerans), Cyclops, Macrocyclops و Diaptomus از Copepod ها, Neomysis از Mysids و همچنین حشرات نظیر : Chironomus, Procladius
* همنوع خواری نیز در ماهی سوف معمولی دیده میشود، بویژه در زمان کمبود غذایی، و نیز افزایش بیش از حد تعداد لاروها در یک حوضه آبی.

رفتارهای خاص:
جابجائیهای تغذیه ای و غیره در این ماهی، بین آب شیرین و لب شور، تا 250 کیلومتر هم دیده شده است. بخاطر سپاری قلمرو (جَلد شدن) در این گونه دیده میشود. خارهای این ماهی جنبه دفاعی دارد و برخی ماهیان نظیر اسبله، بویژه اگر سابقه مصدوم شدن با این خارها را داشته باشند، از نزدیک شدن به سوف خودداری میکنند.
از شکارچیان طبیعی ماهی سوف، میتوان به پرندگان ساحلی و نیز ماهیانی نظیر جنسهای: Anguilla, Channa argus, Silurus, Pelecus, Esox, Perca و Sander اشاره کرد

تولید مثل ماهی سوف معمولی:

 ماهی سوف معمولی، در سن 3 تا 10 سالگی و اغلب 4 سالگی بالغ میشود. مهاجرتهای تخم ریزی کوتاهی انجام میدهد.
 تخم ریزی بصورت تک جفتی، و در ساعات غروب یا شب انجام میشود. تخمریزی در ماههای اپریل و می، و ندرتا اواخر فوریه تا جولای، بر حسب عرض و طول جغرافیایی و در درمای 10 تا 14 درجه صورت میگیرد.
تخم ریزی در بستر های شنی آبهای روان انجام میشود. نرها قلمروطلب بوده، و حفره ای به قطر 50 و عمق 5تا10 سانتیمتر در شن بستر یا لابلای ریشه های گیاهان ایجاد مینمایند. سپس تخمها در این گودالها گذاشته میشوند. این گودالها اغلب در آبهای روان با عمق 1تا 3 متر کنده میشود. ماهی ماده در لانه مستقر میشود، در حالیکه ماهی نر در دایره ای به قطر یک متر دور لانه به سرعت شنا میکند. سپس ماهی نر حرکتی عمودی انجام داده و هردو ماهی حرکات سریعی انجام میدهند و نهایتها اسپرم و تخمک رهاسازی میگردند. ماهی ماده پس از تخم ریزی کامل، لانه را ترک میکند. ماهی نر از لانه و تخمها بوسیله خارهای پشتی حفاظت میکند. ماده یکبار در سال تخم ریزی مینمایند. لاروایی که به تغذیه افتاده اند، این عمل را تحت تاثیر نور انجام میدهند و از موجودات پلاژیک ریز تغذیه می نمایند.
در ایران، فرم مهاجر در قصل پائیز و بهار به رودخانه ها مهاجرت می نماید(بیشتر پاییز)، زمان تولید مثل در ایران اوایل اسفند تا اوایل اردیبهشت است و بیشتر در تالاب انزلی صورت میگیرد که در این زمان دمایی بین 12 تا 16 درجه دارد.
تخم ریزی در قسمت های پایینی رودخانه روی گیاهان آبزی با جریان آرام آب صورت میگیرد.
هم آوری مطلق آن در سواحل ایران، 100 تا 400 هزار عدد تخمک میباشد. تکثیر مصنوعی و رهاسازی آن به منظور جلوگیری از انقراض در ایران انجام میشود. 
 

صید سوف معمولی:

صید ورزشی و تجاری میشود.
در ایران، به دلیل صید بی رویه در معرض انقراض بود که با تکثیر مصنوعی، جمعیت آن مجددا افزایش پیدا کرد. 

 ارزش های اقتصادی سوف معمولی:

- در ایران از ماهیان مورد علاقه مردم و بسیار با ارزش است. به دلیل صید بی رویه و تخریب زیستگاه، جمعیت آن کاهش یافت، اما شیلات با تکثیر مصنوعی سعی در جبران کاهش جمعیت آن دارد.
ماهی جذابی برای صید ورزشی میباشد. امکان نگهداری آن در آکواریومهای شهری هست.
- تکثیر مصنوعی آنها کار سخت، ولی عملی میباشد. پرورش متراکم آنها امکانپذیر نیست.   بعضی مزارع تکثیر و پرورش ماهی سوف، بویژه در شمال اروپا، سالیانه تا یک میلیون لارو سوف معمولی تولید میکنند و سابقه ای بیش از 35 سال دارند. یکی از این مزارع معروف در دانمارک به نام aquapri تا 200 تن گوشت سوف ماهی در سال تولید می نماید.
در ایران تحقیقی در مورد پرورش همزمان سوف معمولی با کپورماهیان چینی نشان داد که این کشت همزمان می تواند منجر به افزایش میزان برداشت کپورماهیان چینی گردد.
در ایران همچنین فعالیت ها و تحقیقات مختلفی برای پرورش لارو سوف، سازگاری با غذاهای مصنوعی، تکثیر مصنوعی و... صورت پذیرفته است. در تکثیر مصنوعی تحقیقات نشان داد که مولد پرورشی این ماهی به LHRHa2 پاسخ مثبت نمی دهد اما ماهيان نر و ماده وحشی تیمارهای عصاره غده هيپوفيز و LHRHa2 به تزريق هورمونی پاسخ داده اند.

وضعیت ذخایر ماهی سوف معمولی:

صید بیش از حد این گونه در ایران، آسیبهایی به این ماهی زده است. برای حفظ گونه ضمن تکثیر مصنوعی، آنرا به زیستگاه های جدید از جمله دریاچه سد ارس معرفی کرده اند. وضعیت ذخیره در ایران نیازمند حفاظت (CD) و در اغلب نقاط دیگر جهان در لیست اتحادیه بین المللی حفاظت از محیط زیست، کمترین نگرانی (LC) است. 
مطالعات انجام شده در حوضه جنوبی دریای خزر، تاثیر آلاینده ها را بر ماهی سوف اثبات کرده است.

بهداشت و بیماری ها:

طی تحقیقی در سال 1389، اکثر علائم پاتولوژيک از جمله تورم، هيپرتروفي و هيپرپلازي، چسبيدن رشته هاي ثانويه به يکديگر، پرخوني، خونريزي و نکروز در آبشش ماهيان سوف ديده شد. همچنين پرخوني، خونريزي، دژنرسانس و نکروز لوله هاي ادراري، گلومرول ها و بافت بينابيني از مهمترين علائم ميکروسکوپيک کليه ماهيان آزمايش شده بود. در کبد اين ماهيان عوارضي از قبيل: پرخوني و خونريزي عروق، اتساع و پرخوني سينوزوئيدهاي کبدي، هيپرتروفي، دژنراسيون و واکوئوله شدن هپاتوسيت ها و نکروز بافت کبدي مشاهده گرديد.
مطالعه ای در سال 87 از نظر میزان جیوه، نشان داد که جیوه موجود در عضلات ماهی سوف معمولی صیدگاه های جفرود تا بندرانزلی، از حد آستانه WHO پایینتر است.
انگلها و عوامل بیماریزایی در ماهی سوف معمولی گزارش شده است از جمله:
از شاخه مزه داران (Ciliophora)، انگل Trichodina perforata .
از رده مونوژنه آ (Monogenea)، انگل آبشش Ancyrocephalus paradoxus
از رده کرمهای لوله ای، نماتد ها (Nematoda)، انگل Anisakis schopakvi که درمحوطه بطنی و دیوار خارجی امعا و احشا و ماهیچه سوف دیده شده.
از اکانتوسفال ها (Acanthocephala)، انگل Corynosoma caspicum که در چربی های اطراف امعاء و احشای سوف معمولی دیده شده است.
 

3.سوف حاجی طرخان  Perca fluviatilis

 

 

سیستماتیک:

- نام علمی گونه:  Perca fluviatilis   

 - نامهای رایج در ایران:  سوف حاجی طرخان (حاجی طرخان=هشترخان=آستاراخان:بندری در آذربایجان)، سوف رودخانه ای، بچه سوف(محلی)
- خانواده:  سوف ماهیان, Percidae
- رده بندی کامل :  Class: Actinopterygii>  Order: Perciformes >  Family: Percidae > Subfamily: Percinae
- نامهای غیر ایرانی :  نام اصلی:European perch , سایر نامها: Eurasian perch, English perch, Redfin perch, River perch
-برخی از اسامی علمی قدیمی، یا غیر معتبر:  Perca fluviatilus | Perca helvetica |  Perca vulgaris | Perca italica..
- ریشه لغوی:  Perca > یونانی=Perk>Perch=سوف

کشورهای محل زندگی ماهی سوف حاجی طرخان:

-  بومی در: ایران، افغانستان، آلبانی، ارمنستان، اتریش، آذربایجان، بلژیک، بوسنی و هرزگوین، بلغارستان، کرواسی، جمهوری چک، دانمارک، استونی، فنلاند، فرانسه، گرجستان، یونان، مجارستان، ایرلند، قزاقستان، لتونی، لیخن اشتاین، لیتوانی، لوکزامبورگ، مولداوی، مغولستان، مونته نگرو، هلند، نروژ، لهستان، رومانی، روسیه، صربستان، اسلواکی، سوئد، سوییس، ترکیه، انگلستان، اوکراین و ازبکستان
- معرفی شده به: استرالیا، جزایر آزور(نه جزیره متعلق به پرتقال در وسط اقیانوس اطلس شمالی)، چین، قبرس، ایتالیا، مراکش، نیوزلند، پرتقال، آفریقای جنوبی و اسپانیا

 اکوسیستم ها:

- در ایران تنهادر جنوب غربی حوضه آبریز خزر و بیشتر ساکن تالاب انزلی است. همچنین در تالاب امیرکلایه لاهيجان و آبگیرها و رودهای اطراف، تعداد زیادی از آن وجود دارد. ندرتا در آبهای مجاور این تالابها در دریای خزر دیده می شود.

- در جهان: دریای خزر، دریای آرال، اقیانوس اطلس، دریای بالتیک، دریای نروژ، رود آلیاکمون(یونان، مقدونیه)، رود آمور(چین)، رود آمودریا ( ازبکستان)، رود دانوب(اروپای مرکزی)، رود دون(روسیه، اکراین)، رود الب(چک، آلمان)، رود ارکیشی(چین)، رود کولیما(روسیه)، رود کوبان(روسیه)، رود ماریتزا(بلغارستان، یونان، تریکه)، رود موری-دارلینگ(استرالیا)، رود اونگا(روسیه)، رود راین، رود استروما(بلغارستان و یونان)، رود تاریم(چین)، رود ولگا(روسیه)، رود ییلی(چین)، دریاچه بایکال، دریاچه بوستون، دریاچه اسکادار(آلبانی، مونته نگرو) و...

مشخصات زیستگاه سوف حاجی طرخان:

ساکن آبهای شیرین و لب شور، مرتبط با بستر، با pH بین 7-7.5 و dH بین 8-12 ، رودرو
ساکن محدوده بسیار گسترده ای از زیستگاه ها، از تالاب ها، انواع دریاه ها تا چشمه های معمولی مشاهده می باشد.
در عمق بین 1 تا 30 متری و بیشتر بین 3 تا 4 متر، آبهای مناطق معتدله با دمای آب بین 10 تا 22 درجه سانتیگراد حضور دارد.
از 74 تا 38 درجه شمالی و 91 درجه غربی تا 168 درجه شرقی.
کمبود اکسیژن و آلودگی آب را تا حد زیادی تحمل می نماید. در قسمت های زیادی از تالاب انزلی با وجود آلودگی زیاد به زندگی خود ادامه می دهد و بیشترین تعداد را در حوضه جنوبی دریای خزر دارا می باشد.  لاروهای فعال در آبهای آزاد دیده میشوند.
توانایی زندگی در شرایط کمبود اکسیژن را دارد.

مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک سوف حاجی طرخان

شکل بدن:
 دو باله پشتی کاملا جدا از هم، مجموعا دارای 14 تا 20 خار و 13 تا 16 شعاع نرم  |  باله مخرجی دارای 2 خار و 7تا10 شعاع نرم  |  باله های شکمی و مخرجی زرد تا قرمز و بخش خلفی باله پشتی دارای نقاط تیره  | اولین باله پشتی خاکستری با نقاط سیاه در نوک آن  | دومین باله پشتی سبز و زرد  |  باله های سینه ای زرد  | باله پشتی اول بلندتر از باله دوم است  |  باله دمی دو شاخه است  |  دارای 39 تا 42 مهره در ستون فقرات  |  بدن سبز و زرد، دارای 5 تا 9 نوار ضخیم تیره در پهلوها، اغلب به شکل حرف Y انگلیسی  |  دارای 56 تا 77 فلس خط جانبی  |  خط جانبی تا باله دمی امتداد ندارد  |  ارتفاع بدن زیاد است  |  بر روی استخوان تیغه ای (Vomer) دندان وجود ندارد  |  سرپوش آبششی در حاشیه دارای فلس است  |  تعداد خارهای آبششی روی اولین کمان آبششی 14 تا 20 عدد
 اندازه:
حداکثر طول استاندارد 60 سانتیمتر و میانگین طول کل آن 25 سانتیمتر است. بیشترین وزن سوف حاجی طرخان 4.8 کیلوگرم گزارش شده است.
در سواحل ایران و تالاب انزلی که مهمترین زیستگاه آن است، میانگین طول و وزن به ترتیب 19.6 سانتیمتر و 206 گرم اندازه گیری شده است.
طول عمر:
طبق آمارهای بین المللی ماهی سوف حاجی طرخان 22 سال عمر میکند.   در تالاب انزلی در مطالعه ای که در سال 1371-72 انجام شد، 54 درصد از ماهیان 4 ساله بودند.
غذا:
-  در ایران بچه ماهیان از زئو پلانکتونها و نمونه های بزرگتر از سخت پوستان، نرم تنان، حشرات آبزی و لارو ماهیان دیگر تغذیه می نمایند.
ماهی سوف حاجی طرخان یک ماهی همه چیزخوار با اولویت گوشتخواری و سپس گیاهخواری و تمایل به همنوع خواری است.
تغذیه لاروها در آبهای باز انجام می شود. تغذیه ماهی سوف حاجی طرخان در طول روز و بیشتر در طلوع و غروب آفتاب صورت می گیرد و هرنوع غذای در دسترس را مصرف می کند. لاروها و ماهیان جوان، معمولا از بی مهرگان پلانکتونی تغذیه می کنند. در اولین تابستان بسیاری از ماهیان جوان به نواحی حاشیه ای می روند تا از موجودات کفزی تغذیه بنمایند. وقتی طول استاندارد آنها به 12 سانتیمتر می رسد تغذیه از ماهی های دیگر را شروع می نمایند.
مطالعه ای در ماهی سوف حاجی طرخان تالاب امیرکلایه لاهیجان نشان داد که این ماهی از هجده نوع ماده غذايي تغذيه می کند که بترتيب درصد فراواني عبارت از: ساس آبي، ادناتا، گاماروس، مواد گياهي، شيرونوميده، لاي ماهي، هميپترا، ماهي سوف حاجي طرخان، حلزون، سوزن ماهي، ماهي گامبوزيا، ماهي نه خاره، ديپترا، برانشيوپودا، تري کوپترا، توبيفکس، قورباغه و ميگو مي باشند. در ضمن با مقايسه مواد غذايي شناسايي شده در معده و روده اين ماهي، لاي ماهي، گامبوزيا، سوف حاجي طرخان، نه خاره، برانشيوپودا، قورباغه و ميگو به دليل اينکه تنها در معده وجود داشتند بعنوان غذاهاي زود هضم و سايرين جز غذاهاي دير هضم بودند.
-  در سایر کشورها بر طبق مطالعات انجام شده:
سخت پوستهای کفزی نظیر جورپایان مثل جنس Asellus، ناجورپایان مثل ، خرچنگهای گرد، میگو ها.
سخت پوستهای پلانکتونی مانند: کلادوسرا، mysids و پاروپایان پلانکتونی
حشرات و لارو آنها از جمله caddis flies و جنس Chironumus و انواع دوبالان
ماهیان از جمله جنسهای Osmerus , Platichthys, Sander, Gymnocephalus ، تخم و لارو ماهیانی نظیر جنس Coregonus

رفتارهای خاص:
سوف حاجی طرخان یک گونه شکارچی است.
بی خطر و غیر مهاجم برای انسان است.

سایر توضیحات:
این ماهی مورد شکار ماهیان دیگری نظیر اردک ماهی (Esox lucius) ، مارماهی مهاجر (Anguilla anguilla)، Salmo trutta (قزل آلای قهوه ای)، ماهی اسبله (Silurus glanis)، ماهی سوف معمولی (Sander lucioperca) و حتی سایر ماهیان سوف حاجی طرخان بزرگ تر (هم نوع خواری) قرار می گیرد. پستاندارانی نظیر شنگ (Lutra lutra) نیز از این ماهی تغذیه می کنند.
میزان LC50 (متوسط دوز کشنده) برای عنصر بریلیم در ماهی سوف حاجی طرخان 0.08 میلی گرم در لیتر می باشد.

 تولید مثل ماهی سوف حاجی طرخان:

در هنگام بلوغ بطور میانگین 16.3 سانتیمتر طول دارد. ممکن است مهاجرت های کوتاهی برای تولید مثل داشته باشند.
نرها در سن 1 تا 2 سالگی و ماده ها در 2 تا 4 سالگی به بلوغ جنسی می رسند. در حوضه جنوبی دریای خزر در 2 تا 3 سالگی و ندرتا در 1 سالگی بالغ می شوند.
در نیمکره شمالی تخم ریزی در بهار و در آبهای با دمای بین 7 تا 8 درجه سانتیگراد انجام می شود. در ماه های فوریه تا جولای تخم ریزی می نمایند. در تالاب انزلی از اواخر اسفندماه تا اوایل فروردین ماه تخم ریزی صورت می پذیرد و طی یک بررسی نسبت جنسی در این مکان، 48.4 درصد نر و 51.6 درصد ماده برآورد گردیده است. مطالعه ای که در سال 1392 در تالاب امیرکلایه انجام شد نیز نسبت جنسی نر به ماده را نسبت جنسي نر به ماده ( 2.05: 1 )   گزارش داده است.
دسته تخم ها بصورت نواری قرار می گیرند که به اشیاء شناور در آب متصل می گردند.
در زمان تولید مثل، نر ها زودتر به منطقه تخم ریزی آمده و یک یا دوتا از آنها ماهی ماده رسیده را به محضل رسیدن به منطقه تعقیب می کنند. صف تعقیب کنندگان ماهی ماده ممکن است به 15 تا 25 نر نیز برسدف اما تنها دوتا از آنها اقدام به تحریک فیزیکی و ضربه زدن به شکم ماهی ماده می کنند. پس از اینکه ماهی ماده نوارهای تخم را بر شاخه ها یا سایر اشیاء غوطه ور در آب ایجاد نمود، ماهی نر اقدام به بارور نمودن آنها می کند. طول نوار تشکیل دهنده تخمها زیاد استو به بیش از یک متر می رسد. تخمها در 8 تا 16 روز در دمای معمولی گشوده می شوند. طول تخم ها 2 تا 2.5 میلیمتر است و لاروها 5 میلیمتر طول دارند.
هماوری آن 12 تا 200 هزار عدد تخمک می باشد.

صید سوف حاجی طرخان:

صید ورزشی و تجاری میشود. صید ورزشی آن با طعمه های طبیعی و مصنوعی امکانپذیر است.
آمار دقیقی از صید آن در ایران در دسترس نیست. 

 ارزش های اقتصادی سوف حاجی طرخان:

- گوشت سوف حاجی طرخان در جهان، جزو گوشتهای با ارزش و عالی محسوب شده و تیغ کمی دارد. به اشکال مختلف مصرف غذایی دارد.   ارزش صید ورزشی با طعمه های طبیعی یا مصنوعی دارد و در برخی از نقاط پرورش مصنوعی بصورت متراکم نیز داده می شود و در شرایط پرورشی بسیار به استرس حساس است.

وضعیت ذخایر ماهی سوف:

این گونه در ایران، در معرض تهدید (NT) است اگرچه در بسیاری از کشورهای دیگر ذخایر آن کمترین نگرانی را دارد. پراکنش این گونه محدود به تالاب انزلی و تالاب امیرکلایه می باشد که این مساله همراه با بهره برداری بیش از حد آن و سایر عوامل تهدید کننده زیستگاه، منجر به کاهش صید آن گردیده است.

 بهداشت و بیماریها:

رابدو ویروس ماهی سوف یکی از عوامل بیماریزای این گونه است.
مطالعه ای برروی انگلهای ماهی سوف حاجی طرخان در سال 1384 در تالاب امیرکلایه انجام شد. پنج گونه انگل از سوف حاجي طرخان جدا شد كه شامل Camallanus lacustris (شيوع %36.2، ميانگين شدت آلودگي 3.75)، Diplostomum spthaceum (شيوع %8.59، ميانگين شدت آلودگي 2.64)، لرنه آ (شيوع %4.29، ميانگين شدت آلودگي 2.57)، داكتيلوژيروس (شيوع %0.61، ميانگين شدت آلودگي 5 ) و آرگولوس،(شيوع %0.61، ميانگين شدت آلودگي 1) بود. آلودگي به C.lacustris در سوف حاجي طرخان بيش از انگل هاي ديگر بوده است. علاوه بر اين تنوع گونه اي انگل هاي ماهي سوف حاجي طرخان كمتر از ساير ماهيان شكارچي (مثل اردك ماهي) تالاب اميركلايه بود.
از نظر آلودگی با فلزات سنگین، تحقیقی در سال 1384 در دوناحیه آبکنار و شیجان از تالاب انزلی انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که با وجود حضور فلزات سنگین در بافتهای بدن این ماهی، نتایج به دست آمده، بیانگر سالم بودن نسبی ماهی سوف حاجی طرخان و عدم آلودگی شدید این ماهی به عناصر سرب، مس، روی و جیوه در آن تاریخ بود، به ویژه که حداقل میزان جذب و تجمع این عناصر در عضله ماهی یعنی عضو مصرفی در تغذیه مردم صورت می گیرد.
سایر عوامل بیماریزا که در ماهی سوف حاجی طرخان گیلان گزارش شده اند شامل:

از شاخه تاژک داران(Mastigophora )، انگل آلاینده خون Trypanasoma percae
از شاخه مزه داران (Ciliophora)، انگلهای Chilodonella sp. و Trichodina sp.
از رده مونوژنه آ (Monogenea)، انگل پوست و آبشش Gyrodactylus elegans
از رده دوکامیان (Digenea)، انگلهای چشمی Diplostomum sp. و Diplostomum spathaceum
از رده کرمهای لوله ای، نماتد ها (Nematoda)، انگلهای Anisakis sp. در ماهیچه، انگل Eustrongilides excisus ، انگل Raphidascaris acus در روده و انگل ‍Camallanus lacustris
از رده سخت پوستان (Crustacea)، انگل Argulus foliaceus در سطح پوست و آبشش و انگل Lernaea sp در سطح پوست.
 

---

نکات مهم قبل از ارسال درخواست :

- قبل از طرح سوال یا مشکل خود، کامنت سایر کاربران و پاسخ آنها را مطالعه کنید.

- لطفا فارسی تایپ نمائید. امکان بررسی کامنت های پینگلیش وجود ندارد.

- پاسخ سوالات از طریق ایمیل نیز ارسال میشود. لطفا مشخصات خود را دقیق وارد کنید(ایمیل و شماره تماس شما محرمانه بوده و در سایت نشان داده نمیشود)

نام	*
ایمیل	:
موبایل	:
سوال	*
کد امنیتی	*