خانواده تاس ماهیان(Acipenseridae)

خانواده تاسماهیان (Acipenseridae) متعلق به راسته تاسماهی شکلان (Acipenseriformes) می باشد.

• مشخصات گونه های این خانواده به شرح زیر است:

 

•     بدن این ماهیان به سمت دم باریک می شود
•     دهان آنان زیرین، عرضی و باریک است.
•     در زیر پوزه، دارای دو جفت سبیلک می باشند.
•     ماهیان بالغ فاقد دندان روی فکین بوده اما در نوزادان وجود دارد.
•     در بدن این ماهیان فقط در قسمت فوقانی باله دمی دارای فلس لوزی شکل یا Ganoid و در کناره فوقانی این باله ردیفهای متغیر فلسهای مثلثی شکل قرار دارد.
•     در طول بدن این ماهیان پنج ردیف زائده های سخت برجسته یا مهره های سخت استخوانی شکل قرار دارد..
•     مهمترین مساله در گونه های مهاجر تاسماهیان، مهاجرت بمنظور تخم ریزی می باشد، زیرا هر گونه از این ماهیان که به رودخانه ها وارد می شوند، مراحل مختلف رسیدگی جنسی، و فصول مختلف سال را می گذرانند. بنابراین توقف ماهیان رسیده در رودخانه ها یکسان نمی باشد. بعضی ها زمستان را در رودخانه می گذرانند و در بهار سال بعد تخم ریزی می کنند. بعضیها در همان سال که وارد رودخانه می شوند در آب شیرین تخم ریزی می کنند.

 

• جنسها:

تاسماهیان در دریای خزر  دارای دو جنس می باشند:

1- Huso، جنس فیل ماهیها
2- Acipenser، جنس تاسماهی ها

• گونه ها:

توجه:  در سالهای اخیر برخی گونه های غیر بومی ایران، جهت پرورش مصنوعی وارد کشور گردیده است
در زیر فهرست گونه های مربوط به خانواده تاسماهیان در بخش ایرانی  دریای خزر  ارائه گردیده است.

1.بلوگا ، فیل ماهی  Husu huso

2.ماهی شیپ Acipenser nudiventris

3.چالباش یا تاسماهی روس Acipenser guldenstadti

4.تاسماهی ایرانی ، قره برون Acipenser persicus

5.ازون برون ، سوروگا ، دراکول Acipenser stellatus
 

1.بلوگا ، فیل ماهی  Husu huso

 

 

 

 سیستماتیک:

:: نام علمی گونه:  Huso huso  (Linnaeus, 1758)j
 :: نامهای رایج در ایران:  فیل ماهی
:: خانواده:  تاس ماهیان، Acipenseridae
:: رده بندی کامل :  Class: Actinopterygii >  Order: Acipenseriformes >  Family: Acipenseridae >  Subfamily: Acipenserinae
:: نامهای خارج از ایران:  Beluga و نیز: Great Sturgeon, Giant Sturgeon, Europian Sturgeon
:: برخی از اسامی علمی قدیمی، یا غیر معتبر:  Acipenser beluga, Acipenser schypa, Huso ichthyocolla, Acipenser huso....

کشورهای محل زندگی فیل ماهی:

کشورهای حوضه دریای مازندران. خارج از دریای مازندران در کشورهایی مثل آلبانی، بوسنی، بلغارستان، گرجستان، ایتالیا، قزاقستان، ترکیه و اوکراین بومی است. در کشورهایی نظیر سوئد و لتونی معرفی مصنوعی شده و متاسفانه در کشورهایی هم منقرض شده، نظیر اطریش، اسلونی، اسلواکی، صربستان و مجارستان.

 اکوسیستم های محل پراکنش فیل ماهی:

دریای مازندران، دریای آدریاتیک، دریای اژه، دریای سیاه، دریای مدیترانه، دریای آزوف، دریای مرمره، دانوب، دون، رودخانه کوبان، اورال، ولگا

مشخصات زیستگاه فیل ماهی:

آبهای شیرین، شور و لب شور، دارای بسترهای گلی. نزدیک به بستر زندگی میکند. بیشتر در عمق 70 تا 180 متری حضور دارد.در عمق بیش از 300 متری دریای خزر نیز صید شده اند. بطور کلی به اعماق بیشتر از سطح علاقمند است. در طی کاهش عمق دهه هفتاد دریای مازندران، فیل ماهیان از کرانه های شمالی به مرکز و جنوب مهاجرت کردند، که این امر بطور غیر مستقیم می تواند با منابع غذایی مرتبط باشد.
دامنه دمایی زیادی را تحمل میکند(0.5 تا 30 درجه سانتیگراد)، اما دمای 10 تا 20 درجه سانتیگراد را ترجیح میدهد. شوری 22 در هزار را تحمل میکند.گستره جغرافیایی اصلی: 57-35°N و 17-60°E

 مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک فیل ماهی:

شکل بدن:  بدن باریک و به سمت دم باریکتر میشود. پوزه کوتاه و مخروتی که 7 تا 12.5 درصد طول کل است. طول سر، حدود 18 تا 23 درصد طول کل است. قطر چشم حدود 7 درصد طول سر می باشد. ارتفاع بدن حدود 15 درصد طول کل بدن است. طول استاندارد حدود 87 درصد طول کل است.

17 تا 36 خار آبششی دارد. دارای سبیلک بلند و فشرده و یا گرد است که دارای رشته هایی می باشد. سبیلکها به دهان میرسند. شعاعهای غیر منشعب باله مخرجی 22-41(بعضی منابع 28 تا 41)و باله پشتی 48-81(بعضی منابع 62 تا 73) می باشد. این ماهی بطور کلی فاقد خار یا شعاع سخت در باله ها است.

مقطع عرضی بدن فیل ماهی دایره ای است. دهان فیل ماهی، زیرین است. پوزه به نسبت سایر تاسماهیان متوسط و تا حدی به سمت بالا است.
فیل ماهی دارای پنج ردیف صفحهات استخوانی روی بدن است.ردیف پشتی 11 تا 14 صفحه(اولین صفحه کوچتر ازبقیه)، ردیف های پهلویی 41 تا 52 صفحه در هر طرف، و دو ردیف شکمی، 9 تا 11 صفحه استخوانی در هر کدام.

رنگ بدن در پشت خاکستری، در پهلوها روشنتر و در ناحیه شکمی سفید است. بین نر و ماده، تفاوت ظاهری شاخص وجود ندارد.در ایران طرحی برای تعیین جنسیت فیلماهی قبل از بلوغ با موفقیت انجام شده که در ادامه این صفحه به آن اشاره خواهد شد.

اندازه:  حداکثر طول 6 متر و وزن، یک تن. در خارج از ایران 8 متر و 3200 کیلوگرم گزارش شده است.اندازه رایج 215 سانتیمتر است. اندازه در سن بلوغ حدود دو متر است.گرانترین و بزرگترین ماهی آب شیرین، ثبت شده در کتاب رکوردهای گینس.

سن:  این ماهی تا 118 سال عمر میکند. بیشترین فراوانی صید شده در ایران طبق آمار سال 1369 تا 1373، 14 تا 16 سال بوده است.

غذا:  در جوانی از پلانکتونهای جانوری، سخت پوستان کفزی، کرمها، حشرات کفزی و بی مهرگان، و به تدریج ازنکتونها، ماهیانی نظیر کلمه (Rutilus rutilus)، سیاه کولی(Vimba vimba)، شیشه ماهی (Atherina boyeri)، و کپور (Cyprinus carpio) و در فصل مهاجرت به رودخانه از ماهی استرلیاد (Acipenser ruthenus) و سوف معمولی (Stizostedion lucioperca) ، کاراس (Carassius carassius)، ماهی سیم (Abramis brama)، ماش ماهی ( Aspius aspius) و بسیاری ماهیان دیگر تغذیه می نماید. طیف غذاهای گزارش شده فیل ماهی در کشورهای مختلف بیش از سی گونه ماهی را در بر میگیرد. در مراحل اولیه زندگی، همنوع خواری نیز در آنها دیده شده است. جدی ترین رقیب غذایی فیل ماهی در دریای مازندران که چینین رژیم غذایی گسترده ای دارد، فوک دریای خزر میباشد که بیش از 61 درصد شباهت غذایی دارند.

کروموزوم:  تعداد کروموزومهای دیپلوئید/زیگوتیک(2n) در منابع مختلف 60-60، 116-116 و 118-118 گزارش شده است. تعداد کروموزومهای هاپلوئید/گامتیک(n) هم در گزارشها 30 و 59 گزارش شده است. این مطالعات در روسیه (ولگا، دن، روستوف) و ایتالیا (رود پو) انجام شده اند.

خصوصیات رفتاری:  شکار خود را تعقیب میکنند. در عمق 1.5 تا 30 متری دریای مازندران، بیشتر شکارگری میکنند. برای انسان بی خطر هستند.

تولید مثل فیل ماهی:

سن بلوغ در فیل ماهی ماده، 14 تا 16 سالگی(گاه تا 20) و در فیل ماهی نر 19 تا 22 سالگی (بعضی گزارشها 10 تا 16 سالگی) می باشد. طول آنها در این زمان حدود دو متر است.
برای تولید مثل مهاجرت بهاره یا پاییزه به رودخانه ها دارند. اما در فصل بهار بیشتر مهاجرت صورت میگیرد. زمان تولید مثل به طغیان آب رودخانه بستگی زیادی دارد.
بستر رودخانه محل تخمریزی، سنگلاخی و قلوه سنگی به همراه ماسه می باشد و سرعت آب 1.5 تا 2 متر در ثانیه و با عمق 4 تا 15 متر باید باشد.
هماوری مطلق 224300 تا 2853400 (میانگین 855000 عدد) می باشد. میزان تخم تولیدی ماده ها بسته به عوامل گوناگون، بین 360000 تا 7700000 عدد تخم میگذارند.
فصل تخم ریزی در بهار و پاییز است. جهت تولید مثل به آبهایی با دمای 9 تا 17 درجه مهاجرت میکنند.
توسعه جنینی تخم فیل ماهی در دمای 8 تا 11 درجه سانتیگراد، 200 تا 240 ساعت و در دمای 15 تا 16 درجه سانتیگراد، 130 تا 140 ساعت طول میکشد.
لارو تازه از تخم بیرون آمده، 11 تا 12 میلیمتر طول دارد که بزرگتر از لارو سایر تاسماهیان است. دوره لاروی تا وقتی که به تغذیه فعال برسند و طول آنها 25 میلیمتر بشود طول میکشد.اندازه بچه ماهیان زیر یکساله در اورال به 15 سانتیمتر میرسد. دمای 15 تا 26 درجه سانتیگراد، بهترین دما برای رشد لارو و بچه فیل ماهیان است.
از تخمها محافظت نمی نمایند. ماده ها هر چند سال یکبار بارور میشوند.
در شرایط مصنوعی، قابل هیبرید سازی با گونه های دیگر است. از ترکیب فیل ماهی ماده، و ماهی نر استرلت یا استرلیاد(Acipenser ruthenus)، گونه ای به نام Bester به دست آمده که خاویار بهتر داشته و در آب شیرین قابل نگهداری است.
در ایران برای اولین بار در جهان، طرح تشخیص جنسیت فیل ماهی سه ساله با استفاده از سونو گرافی و با دقت بالای 95% با موفقیت انجام شده است. این عمل بویژه برای کسانی که قصد دارند سالها در محیط پرورشی فیل ماهی را با هدف استحصال خاویار نگهداری کنند، حائز اهمیت است. چرا که نیازی به هزینه های گزاف نگهداری ماهیان نر تا سن بلوغ ندارند. روش سونوگرافی در تعیین جنسیت فیل ماهی، تنها سی ثانیه طول میکشد و به نسبت روشهای دیگر رایج، کم خطر تر و کم هزینه تر است.

 صید فیل ماهی:

بیشترین صید فیل ماهی در ایران به صیدگاه بندر ترکمن در استان گلستان مربوط می شود. صید آنها تا قبل از ممنوعیت حوالی سال 200 در رودخانه های روسیه، بوسیله تورهای ثابت کنار رودخانه و بیچ ساین انجام میشده است.

 ارزش های اقتصادی فیل ماهی:

از ماهیان بسیار گرانبها و به بیانی دیگر، گرانبها ترین ماهی جهان است. خاویار حاصل از آن گرانترین نوع خاویار به نسبت سایر خاویار ها می باشد. به نظر برخی واژه خاویار واژه‌ای فارسی و دگرگون‌شدهٔ واژهٔ خاگ‌آور (به معنی تخم‌آور) است.
گوشت آن نیز به صورت تازه، یخ زده و یا دودی فروخته میشود. تکثیر مصنوعی میگرد. 63 درصد وزن بدن این ماهی قابل خوردن است. گوشت تازه آن 6.7 درصد و خاویار آن 25.9 درصد پروتئین دارد. در آبهای ایرانی دریای مازندران، 12.6 درصد وزن بدن این ماهی از خاویار است. 29.7 درصد خاویار تولیدی ایران در سال 1351 از فیل ماهی بود که در سال 1373 این مقدار به 9.5 درصد کاهش یافت.
مصرف خاویار از ابتلا به بیماری افسردگی و بیماری‌های قلبی عروقی پیشگیری می‌کند، چرا که در خاویار غلظت اسیدهای چرب از نوع امگا۳ بسیار بالاست. بعلاوه خاویار غنی از ترکیبی به نام "Ctacosand" است که نوعی الکل چرب با زنجیره بلند است و در بدن به اسیدهای چرب تبدیل می‌شود. این اسیدهای چرب به دست آمده در سنتز میلین (پوشش سلول عصبی) نقش بسزایی ایفا می‌کند. به همین دلیل مصرف خاویار در سلامت سلول‌های عصبی بسیار مؤثر است. در کشورهایی که ماهی و خاویار در عادات غذایی مردم جایگاه ویژه‌ای دارد، میزان ابتلا به افسردگی بسیار کمتر از دیگر کشورهاست. وجود اسیدهای چرب «امگا۳» درخاویار مانع از افزایش کلسترول خون و به دنبال آن باعث پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی می‌شود. بعلاوه مصرف خاویار در پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های آرتریت رومائید (التهاب مفاصل)، بیماری‌های دستگاه گوارش و بعضی از انواع سرطان بسیار مؤثر است. خاویار از نظر عنصر آهن نیز غنی است و به همین دلیل آن در افراد مبتلا به کم خونی ناشی از فقر آهن نیز توصیه می‌شود.
خاویار ماده غذایی ارزشمندی است که طبخ نداردو باید به صورت سرد مصرف شود.
فیل ماهی در آکواریوم های شهری جهت نمایش عمومی قابل نگهداری است.

وضعیت ذخایر فیل ماهی:

در لیست قرمز اتحادیه بین المللی حفاظت از محیط زیست (IUCN) قرار دارد و بصورت بحرانی در خطر است(CR). صید آن از سال 2011 در کشورهای حاشیه دریای خزر به مدت 5 سال ممنوع میگردد. در سال 1351 خورشیدی در ایران 6313 فیل ماهی سید شد که این رقم در سال 1377 به 216 عدد رسید.
تکثیر مصنوعی و رهاسازی این ماهی، از دهه 1970 در شوروی سابق شروع شده است. در ایران نیز سالیانه صدها هزار بچه فیل ماهی در دریای مازندران رهاسازی میشوند، اما به نسبت سایر ماهیان خاویاری بویژه قره برون، تکثیر این ماهی محدود است. از مجموع صید های انجام شده ماهیان خاویاری بین سالهای 1382 تا 1384، در آبهای زیر ده متر مازندران، تنها یک صدم درصد (0.1%) مربوط به فیل ماهی بوده است.
اکسیژن محلول زیر 60% برای فیل ماهی خطرناک است.

عوامل محدود کننده جمعیت فیل ماهی، شامل:

عوامل غیر زیستی: وضعیت هیدرولوژیک رودخانه های محل تخمریزی، مثل شدت جریان، کاهش مناطق مناسب تخمریزی، کمبود اکسیژن بویژه در زمستان
عوامل زیستی: شکارچیان تخم فیل ماهی(نظیر گربه ماهی اسبله، گاوماهیان، ماهی سیم)، شکارچیان لارو فیل ماهی(نظیر شمشیرماهی آب شیرین، اردک ماهیان جوان) و شکارچیان فیل ماهی بالغ (گربه ماهی اسبله). فیل ماهی داخل دریای مازندران، دشمن طبیعی ندارد.
عوامل انسانی: صید غیر مسئولانه، ایجاد موانع در رسیدن به محلهای تخمریزی، آلودگی های آبی.

 

2.ماهی شیپ Acipenser nudiventris

 

 

 

سیستماتیک:

:: نام علمی گونه:  Acipenser nudiventris   (Lovetsky, 1828)j
• به دلیل حضور توام در آبهای داخلی و آبهای دریای خزر، در هردو دسته طبقه بندی شده است.

 :: نامهای رایج در ایران:  شیپ
:: خانواده:  تاس ماهیان، Acipenseridae
:: رده بندی کامل :  Class: Actinopterygii >  Order: Acipenseriformes >  Family: Acipenseridae >  Subfamily: Acipenserinae
:: نام (های) غیر فارسی:  Fringebarbel sturgeon,Ship sturgeon, Spiny sturgeon, Barbel sturgeon
::برخی از اسامی علمی قدیمی، یا غیر معتبر:  Acipenser glaber, Acipenser nudiventris derjavini, Acipenser schypa, Acipenser turritus....
:: ریشه لغوی نام علمی:  Acipenser: لاتین> acipenser=تاسماهی

کشورهای محل زندگی ماهی شیپ:

علاوه بر آبهای ایران، در این کشورها گزارش شده است: جمهوری آذربایجان، بلغارستان، گرجستان،قزاقستان، رومانی، روسیه، ترکیه،ترکمنستان، اکراین و ازبکستان. ماهی شیپ در بعضی کشورها نظیر چین معرفی مصنوعی شده. همچنین در کشورهایی نظیر افغانستان، اتریش، جمهوری چک، مجارستان، مولداوی، صربستان و... منقرض شده است.

 اکوسیستم های محل پراکنش ماهی شیپ:

دریای مازندران و رودخانه های وابسته به آن(تخم ریزی طبیعی ندارد)، دریای سیاه(تقریبا منقرض)، دریای آزوف، دریای مرمره محل زندگی ماهی شیپ هستند، همچنین در بعضی رودخانه ها دیده میشوند : رود دانوب تا براتیسلاوا(کم)، رود ولگا تا کازان(کم)، رود اورال تا چالوف(کم)، رود ریونی گرجستان (کم). رودخانه ییلی چین، آمودریا و مناطقی از پاله آرکتیک محلهای زندگی ماهی شیپ هستند. ماهی شیپ همچنین در دریاچه آرال زندگی میکرده و منقرض شده است. تنها یک جمعیت با وضع طبیعی آن در دریاچه بالخاش قزاقستان گزارش شده است.
در دریای مازندران، ماهی شیپ اغلب در مناطق مرکزی و جنوبی زندگی میکند و در قسمت شمالی دریا بندرت دیده می شود. برای تخم ریزی نیز به رودخانه های سفید رود مهاجرت میکند، اما تعداد کمی از آن در رودخانه های سفید رود گزارش شده است.

مشخصات زیستگاه های ماهی شیپ:

در نواحی نزدیک به ساحل دریاها و خورها و بخشهای عمیق رودخانه ها حضور دارند. ماهیان جوان، در بخشهای کم عمق رودها زندگی میکنند، به بستهای گلی علاقمند بوده وبصورت دسته ای دیده میشوند.
دمای 10 تا 20 درجه سانتیگراد را ترجیح میدهد.گستره جغرافیایی اصلی: 57-36°N و 14-53°E
در اعماق 30 تا 60 متر آبهای شیرین تا شور بیشتر دیده دیده میشود. اکسیژن زیر 60% برای آنها خطرناک است. تغییرات در سطح آب، به دلیل تغییر در حجم غذا برای آنها اهمیت دارد.

مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی شیپ:

• شکل بدن:  در باله پشتی دارای 45 تا 57 شعاع نرم، باله مخرجی دارای 23 تا 37 شعاع نرم. دارای پنج ردیف صفحات استخوانی: ردیف پشتی دارای 11 تا 17 صفحه، صفحات جانبی دارای 49تا70 صفحه و اغلب بین 55تا56 صفحه در هر طرف، ردیف های شکمی، دارای 10 تا16 صفحه.اولین صفحه استخوانی پشت بدن بزرگ است. استخوانهای کوچک بین ردیفه های اصلی استخوانهای پشت، پهلو و شکم وجود ندارند. رنگ بخش پشتی خاکستری، طرفین و پهلوها روشنتر، و شکم سفید است. پوزه مخروطی، کمی بلند و به سمت بالا شیبدار است. سبیلکها تا نیمه طول محل رویش تا لب رشد میکنند. لبها ضخیم و کشیده بوده و شکاف روی قسمت میانی لب پایین وجود ندارد. 24 تا 45 عدد خار آبششی دارد.
بدن این ماهی کشیده و ارتفاع آن 12.3 تا 16.1 درصد کل بدن، طول سر 17.1 تا 22.2 درصد طول کل بدن است.
شکل ظاهری نر و ماده شبیه است.

• اندازه:  حداکثر طول و وزن گزارش شده در خارج ایران، 221سانتیمتر طول و وزن 80 کیلوگرم است و طول رایج آن 132 سانتیمتر است. در ایران اندازه آن از 105 تا 214 سانتی متر است و بیشترین فراوانی آن 149 سانتی متر بوده است. متوسط طول نرها 133.9 و ماده ها 148.8 سانتیمتر در سال 1377 بوده است.

• سن:  این ماهی تا بیش از سی سال عمر میکند. سن متوسط آن در ایران14 سال می باشد.

• غذا:  از لارو های نرم تنان، دوجور پایان (amphipods)و شیرونومیدها تغذیه میکنند. عمده غذای آنها بنتوزهای جانوری نظیر سخت پوستان، حشرات، و بی مهرگان است. در ایران نیز لارو ماهی شیپ، از لارو بال موداران(Trichoptera)، سنجاقک ها(Odonata) و بهاره ها(Plecoptera) و نمونه های بالغ در سال های اخیر در جنوب دریای مازندران از خرچنگ پهن (Rhitropanopeus harisii ) تغذیه مینمایند. در فصل تولید مثل تغذیه متوقف میشود . ماهیان بالغ همچننین از دیگر ماهیان بویژه گاوماهیان تغذیه میکنند. همچنین بالغین از Gammaridae, Cumacea, Mysidae, Nereis و سایر جانوران آبزی تغذیه می نمایند.
رقیب غذایی لارو شیپ، کپورماهیانی نظیر سیمو گاوماهیان هستند. رقیب غذایی ماهی شیپ بالغ، فیل ماهی و سوف و گاهی ماهی سفید و ماش ماهی است.

• کروموزوم:  تعداد کروموزومهای دیپلوئید/زیگوتیک(2n) در 118-118 در دریای سیاه و 118+_2 در رود اورال گزارش شده است. تعداد کروموزومهای هاپلوئید/گامتیک(n) هم 59 گزارش شده است.

• خصوصیات رفتاری:  شکارچیان فعال هستند.

تولید مثل ماهی شیپ:

این گونه برای تولید مثل، در دو فصل بهار (در دمای 6.2 تا 13 درجه سانتیگراد) و پائیز (در دمای 12 تا 17.9 درجه سانتیگراد به رودخانه کورا مهاجرت می نماید و پس از طی مسافت حدود 600 کیلومتر، به محل تولید مثل می رسد.در رودخانه اورال، این فاصله از 350 کیلومتری شروع میشود.دمای مناسب برای تولید مثل 15 تا 25 درجه سانتی گراد می باشد، اما در بخش شمالی دریای مازندران از 12 درجه نیز تولید مثل میکنند. بستر مناسب برای تولید مثل قلوه سنگی، سنگهای درشت، ماسه و خاک رس و سرعت آب 1 تا 2 متر در ثانیه است. نرها در سن 9 تا 13 سالگی و ماده ها 13 تا 16 سالگی بالغ می شوند. هم آوری مطلق در رودخانه کورا 280.000 تا 1.029.000 عدد و در اورال 715.000 تا 1.650.000 عدد می باشد.
از لحاظ تناسب جنسی، اغلب تعداد نرها بیشتر از ماده ها است.

 صید ماهی شیپ:

کمترین سطح صید ماهیان خاویاری در دریای مازندران متعلق به ماهی شیپ بوده است.

 ارزش های اقتصادی ماهی شیپ:

تجارت این ماهی در سراسر جهان ممنوع اعلام شده است.
این ماهی در شرایط مناسب، از ماهیان اقتصادی و باارزش دریای مازندران است. ارزش غذایی گوشت و خاویار آن حدواسط بین تاس ماهی روس و ازون برون است. گوشت آن دارای 18.7 درصد پروتئین، 10.2 درصد چربی، و 69.7 درصد آب می باشد. در سواحل ایران، 13.47 درصد وزن بدن این ماهی را خاویار تشکیل می دهد.

وضعیت ذخایر ماهی شیپ:

در لیست قرمز اتحادیه بین المللی حفاظت از محیط زیست (IUCN) قرار دارد و بصورت بحرانی در خطر است(CR). صید آن از سال 2011 در کشورهای حاشیه دریای خزر به مدت 5 سال ممنوع میگردد. تجارت جهانی آن نیز مدتهاست که با محدودیت مواجه است. حدود یک درصد از مجموع صید ماهیان خاویاری را شامل می شود و نسبت به سایر گونه ها از این لحاظ ضعیف تر است. در سال های 1922 تا 1927 حدود 2.500 تا 3.000 شیپ در رودخانه کورا صید شد.
از سال های 1966 تا 1971 سالانه 2.9 تا 6.2 میلیون عدد بچه ماهی حاصل از کارگاه های تکثیر مصنوعی روسیه، به دریای خزر رهاسازی گردیده و تعداد 678.600 عدد در سال 1377 در رودخانه های ایران رها سازی شدند.
میزان صید این ماهی در ایران کم است، بطوریکه در سال 1351 تعداد 515 عدد، 1373 تعداد 188 عدد و در سال 1377 تعداد 105 عدد مجموعا به وزن 11 تن صید شدند. این گونه در حال حاضر کمیاب ترین گونه خاویاری در دریای مازندران است که علاوه بر کاهش شدید آن در سالهای اخیر، تکثیر مصنوعی آن نیز نتوانسته است کمکی به احیای جمعیت آن بکند.

عوامل محدود کننده جمعیت ماهی شیپ، شامل:

عوامل غیر زیستی: تغییرات دمایی، تغییر در حجم آب، میزان اکسیژن محلول در آب
عوامل زیستی: شکار شدن تخمها و لاروها توسط ماهیان شکارچی مثل اسبله و سوف و سایر ماهیان. تعداد زیادی از ماهیان شیپ در مرحله انگشت قدی خوراک این ماهیان شکارچی میگردند.
عوامل انسانی:کاهش مولدین، بدلیل صید غیر مسوولانه، آلودگی رودخانه ها و دریای مازندران، سد بندی در مسیر بعضی رودخانه ها و نتیجتا ایجاد مشکل در مسیر تخم ریزی
 

---

نکات مهم قبل از ارسال درخواست :

- قبل از طرح سوال یا مشکل خود، کامنت سایر کاربران و پاسخ آنها را مطالعه کنید.

- لطفا فارسی تایپ نمائید. امکان بررسی کامنت های پینگلیش وجود ندارد.

- پاسخ سوالات از طریق ایمیل نیز ارسال میشود. لطفا مشخصات خود را دقیق وارد کنید(ایمیل و شماره تماس شما محرمانه بوده و در سایت نشان داده نمیشود)

نام	*
ایمیل	:
موبایل	:
سوال	*
کد امنیتی	*