خانواده کفال ماهیان (Mugilidae)

خانواده کفال ماهیان (Mugilidae) متعلق به راسته کفال ماهی شکلان (Mugiliformes) می باشد.

• مشخصات خانواده کفال ماهیان یا Mugilidae به شرح زیر است:

 

•     دارای دو باله پشتی مجزا از یکدیگر. باله پشتی اول دارای 4 خار است، ولی باله پشتی دوم دارای شعاعهای نرم منشعب است.
•     باله شکمی در موقعیت زیرشکمی(Subadominal)، که دارای یک خار و 5 شعاع نرم منشعب است.
•     خط جانبی بسیار نامشخص است یا وجود ندارد.
•     حفره دهانی عریض(عرضی) است.
•     بدن و سر پوشیده از فلسهای دایره ای شکل (Cycloid) می باشند.
•     دندانها کوچک یا فاقد دندان است.
•     معده ماهیچه ای و روده بسیار طولانی است.
•     دارای 24 تا 26 عدد مهره میباشد.
•     خارهای آبششی بلند هستند.
•     حداکثر طول در گونه های کفال ماهیان 90 سانتیمتر است.
•     بسیاری گونه ها، زندگی گله ای دارند.
•     این خانواده بومی دریای خزر نیستند و در سالهای ابتدائی دهه سی میلادی، بچه ماهیان یکی دو ساله آنها از دریای سیاه به دریای خزر پیوند زده شده است.

 

جنس

1- Liza  » لازم به ذکر است نام این جنس در حال تغییر به Chelon می باشد .

• گونه ها:

دوگونه از این خانواده از دریای سیاه به دریای خزر معرفی  شده است و در آبهای ایرانی  دیده می شود. همانگونه که در بالا ذکر شد، در منابع آینده احتمالا بزودی نام این دو گونه نیز به Chelon aurata و Chelon saliens تغییر خواهد کرد.

 

1.کفال طلایی      Liza aurata
 2. کفال پوزه باریک    Liza saliens
 

توضیح: گونه سومی نیز همزمان با دو گونه فوق به دریای خزر معرفی شد به نام کفال خاکستری (Mugil cephalus ) که پیوند آن موفق نبود و در سواحل ایران در دهه های اخیر مشاهده نشده است. این گونه هم اکنون به عنوان گونه پرورشی در چند استان کشور وجود دارد، همچنین در آبهای ایرانی دریای عمان و تنگه هرمز مشاهده می گردد.
 

1.کفال طلایی      Liza aurata

 

 

سیستماتیک:

- نام علمی گونه:  Liza aurata   

توجه:  نام جنس Liza به Chelon تغییر یافته و احتمالا در منابع آینده باید شاهد نام Chelon aurata باشیم.
 - نام فارسی:  کفال طلایی، و نیز کفال اوراتوس، کفال
- خانواده:  کفال ماهیان, Mugilidae
- رده بندی کامل :  Class: Actinopterygii>  Order: Mugiliformes (Mullets) >  Family:Mugilidae (Mullets).i
- نام (های) غیر فارسی:  نام اصلی:Golden grey mullet , سایر نامها: Long-finned grey mullet, Golden mullet
-برخی از اسامی علمی قدیمی، مشابه ، یا غیر معتبر:  Mugil chelo |Liza auratus |  Mugil cryptocheilos | Mugil auratus
- ریشه لغوی نام علمی:  Liza: اسپانیایی>کفال خاکستری + aurata>طلایی

در بسیاری از منابع فارسی، متاسفانه هنوز نام قدیمی این گونه، Mugil auratus استفاده میشود که غیر معتبر است.

کشورهای محل زندگی کفال طلایی:

-  بومی در: آلبانی، الجزایر، جزایر آزور، بلژیک، بوسنی و هرزگوین، بلغارستان، کرواسی، دانمارک، مصر، فرانسه، گرجستان،آلمان، یونان، ایرلند، اسرائیل، ایتالیا، لبنان، لیبی، جزایر مادیرا، مالت، موریتانی، مراکش، هلند، نروژ، پرتقال، رومانی، روسیه، صربستان، اسلونی، اسپانیا، سوئد، سوریه، تونس، ترکیه، انگلستان و اوکراین
- معرفی شده به: ایران (1931 تا 1934 از دریای سیاه)، ترکمنستان، قزاقستان، آذربایجان. همچنین معرفی نا موفق به دریاچه کینرت(طبریا) بین سوریه و اسرائیل و رود اردن.

اکوسیستم ها:

در جهان: دریای مازندران (معرفی شده)، دریای اژه، اقیانوس اطلس، دریای بالتیک، دریای سیاه، جریان قناری، دریای کانتابریان، منطقه سلتیک و خیلیج بیسکای، دریای مدیترانه، دریای شمال، دریای نروژ، دریای آزوف، دریای مرمره، رود کوبان، رود تاگوس
- در ایران: تمام ساحل جنوبی دریای مازندران، بویژه در فصل های سرد در سواحل جنوبی که گرمتر است بیشتر دیده میشود. بیشترین تراکم آن در صیدگاه بابلسر بوده است.

زیستگاه های مورد علاقه گونه کفال طلایی:

مناطق معتدل، دمای مناسب 23 تا 25 درجه سانتیگراد. پلاژیک
عرض و طول جغرافیایی : از 64 درجه شمالی تا 20 درجه شمالی، 26 درجه غربی تا 42 درجه شرقی
در حدود عمق ده متری بیشتر دیده میشود. در آبهای شیرین، شور و لب شور زندگی میکند. دامنه تحمل شوری زیادی دارد (Euryhaline).
از شوری 0.5 درصد تا 57 درصد حضور طبیعی دارد. بیشترین مرگ و میر در شوری 65 درصد اتفاق می افتد. در دریای مازندران بیشتر در شوریهای 3-5 درصد تا 13-14 درصد دیده میشود.
در طی مهاجرتها، در عمق 5 تا 700 متری حضور دارد. در هنگام رشد و تغذیه فعال، در بستر مناطق ساحلی از عمق 0.5 تا 30 متر حضور دارند.

مشخصات ظاهری و فیزیولوژیک کفال طلایی:

شکل بدن:
 سر مقطع گرد داشته و فلسهای بزرگ دارد که تا سوراخهای بینی میرسد  |  فلسهای پشت و سر دارای یک شکاف میانی هستند  |  دارای دو باله پشتی  |  باله پشتی اول دارای 4 خار و باله پشتی دوم دارای 1 خار و 7تا9 شعاع نرم است  | باله مخرجی دارای 3 خار و 8تا9 شعاع نرم |  باله سینه ای 16 - 17 شعاع نرم  |  باله شکمی 1 خار و 5 شعاع نرم  |  دارای چند نوار طلایی در طول بدن است  | روی سرپوش آبششی، نقاط طلایی دیده میشود  | 140 تا 150 عدد خار آبششی  |  دارای 7 تا 9 زائده پیلوریک با اندازه های مساوی و بزرگ و روی سنگدان |  

 اندازه:
حداکثر طول کفال طلایی تا 59 سانتیمتر می رسد. متوسط آن 30 سانتیمتر است. اندازه در اولین تخم ریزی 34 سانتیمتر است. ماده ها بیشتر از نرها رشد میکنند.
در مطالعات انجام شده در سایر نقاط دریای خزر، میانگین طول 38.7 سانتیمتر و میانگین وزن 924 گرم بوده است. این ماهیها اغلب 3 تا 8 ساله بوده اند.
بیشینه وزن ماده ها در شمال دریای مازندران 2.5 کیلوگرم و در نرها 1.26 کیلوگرم بوده است.
 
سن:
در دریای مازندران، کفال طلایی تا سن 12 سالگی دیده شده است، اما اغلب 9-10 سال عمر میکند.  
غذا:
 ماهی بالغ بیشتر پوده خوار بوده و از مواد آواری تغذیه میکند: Detritivore

-مطالعات سایر کشورها:
زئوپلانکتونها: بیمهرگان پلانکتنی نظیر جنس Ammonica و لارو دو کفه ایها (در دوران نوزادی و جوانی ماهی). سخت پوستان پلانکتونی مثل پاروپایانی چون Calanoida ,Cyclopoida (درجوانی و نوزادی ماهی ), لارو Cirripedia (در جوانی و نوزادی ماهی), کلادوسرا, لارو دکاپودا (درجوانی و نوزادی ماهی), لارو پرتاران (درجوانی و نوزادی ماهی) , روتیفرها .
زئو بنتوزها : حشراتی مثل جنس Chironomus , لارو Diptera (دوبالان)(درجوانی و نوزادی ماهی) , Amphipod (ناجورپایان) نظیر جنس Corophium , سختپوستان کفزی مانند جنسهای Cyprideis و podocopid از ostracods (صدفیان) و جنس Harpacticoida از پاروپایان کفزی(درجوانی و نوزادی ماهی) , نرم تنان شکم پا نظیر جنس Hydrobia , کرمهای نماتد (درجوانی و نوزادی ماهی).
گیاهان: علفهای آبی نظیر جنس Chaetomorpha ,
فیتوپلانکتونهایی مثل جنس Cocconeis و Gomphosphaeria , فیتوپلانکتونهای دیگری مثل جنس Lyngbya (جلبکهای سبز آبی) و Navicula, دیاتومه ها مثل جنس Synechococcus , فیتوپلانکتون جنس Synedra

رفتارهای خاص:
کفال طلایی دریارو است
مهاجر و گرما دوست است و در فصول سرد سال، در بخش جنوبی و گرمتر دریای مازندران بیشتر دیده میشود.
زمستانها در قسمت جنوبی و آبهای ایران هستند و از ماه مارس به مجرد گرمتر شدن هوا، مهاجرت تغذیه ای خود را از سواحل غربی و شرقی شروع و در ماه اوریل به نواحی مرکزی دریای مازندران میرسند و سپس در حوالی ماه ژوئن و می به انتهای مسیر مهاجرت خود میرسند. در طول مهاجرت، در لایه های سطحی آبهای کم عمق حضور داشته و بصورت فعالی تغذیه میکنند. در ماه های سپتامبر تا اکتبر، ماهی بالغ به آبهای عمیق مرکز و جنوب دریای مازندران با عمق 300 تا 700 متر مهاجرت و تخم ریزی میکند. ماهی کفال طلایی جوان مهاجرت قابل توجهی ندارد .
برخلاف تصور، رقابت غذایی با ماهی سفید ندارد.

تولید مثل کفال طلایی:

بلوغ جنسی کفال طلایی در سن 3 سالگی و بیشتر در سنین 4 تا 6 سالگی رخ میدهد. تخم ریزی کفال طلایی، از ماه جولای تا اکتبر نیم متری مناطقی که عمق 300 تا 700 متری دارند و دارای دمای 25.6 تا 29.4 درجه سانتیگراد و 13 درصد شوری هستند روی میدهد. تولید مثل در نیمه دوم سپتامبر، به حد اعلای خود میرسد. هماوری از 158000 تا 4440000 عدد تخم میرسد. تخمها پلاژیک و کوچک با قطر 0.6 تا 0.9 میلیمتر و در اعماق کمتر از نیم متری دیده میشوند. گاهی تخمها در عمق 1.6 متری نیز بصورت تکی دیده میشوند. امواج ایجاد شده بوسیله باد، تغییر شدید دما و نیز خورده شدن تخمها از عوامل محدود کننده تولید هستند.
جفتگیری بیشتر در نواحی میانی دریای خزر انجام میپذیرد.
مهمترین ویژگی در تولید مثل، مدت زمان کوتاه جنینی است. بیست و چهار ساعت بعد از لقاح در دمای 21 درجه سانتیگراد، بدن جنین متمایز میشود و چشمها واضح میگردند. در 24 ساعت بعدی، تخمه گشایی انجام میشود. اندازه طول لارو 2.4 میلیمتر است. تا اواخر اکتبر، بچه ماهیان انگشت قد 2 تا 3 سانتیمتری میشوند و در ماه می اندازه آنها به 4.4 سانتی متر میرسد.
تخمهای ماهی کفال طلایی قابلیت لقاح در آب شیرین را ندارد و خواهند مرد. تخمک های لقاح نیافته، در شوری کمتر از 8.82 درصد، شناوری خود را از دست داده و ته نشین میشوند. افت ناگهانی دما نیز منجر به مرگ و میر قابل توجه جنین و لاروهای کفال طلایی میشود.
از آنجا که تخم ریزی در پاییز انجام میشود، رشد لاروها در ماه های اول که در فصل سرد است، کم می باشد. با آغاز بهار، رشد ماهیان جوان تسریع می یابد و در حد فاصل ماه های جولای و آگست به اوج خود میرسد. این رشد سریع تا سن 3 تا 4 سالگی ماهی کفال طلایی ادامه دارد. رشد ماهی بعد از اولین تولید مثل کاهش می یابد.
در اولین سال تولید مثل، نسبت نرها و ماده ها برابر است، اما در سالهای بعد تغییر میکند. این نسبت در شمال دریای مازندران محاسبه شده است.

صید کفال طلایی

بیشترین میزان صید آن در دریای مازندران، متعلق به ایران است. بیشترین میزان صید در ایران، در صیدگاه بابلسر است.   صید آن اغلب با پره ساحلی - Beach Seine - انجام میشود، فاصله گره های پره صید ماهی کفال، 30 میلیمتر است.فصل صید آن در ایران مهر تا فروردین می باشد.
در جمهوری آذربایجان با تورهای ثابت نیز بصورت ضمنی صید میگردد. در ترکمنستان امروزه صید چندانی ندارد. مقداری صید در سواحل داغستان دارد.
صید ورزشی نیز در کشورهای مختلف دارد. طعمه صید ورزشی ماهی کفال طلایی، کرمهای پرتار دریازی هستند.
در ایران صید آن از 1914 تن در سال 1376-77 به 6183 تن در سال 1381-82 رسیده است.

 ارزش های اقتصادی کفال طلایی:

- دارای ارزش اقتصادی است. نسبت به گونه L. saliens رشد بیشتری داشته و صید آن نیز بیشتر است. صید آن اغلب با تور پره انجام میشود.   پرورش آن با جمع آوری بچه ماهیان از دریا از گذشته انجام میشده است. دستور العمل انجام کلیه مراحل از تکثیر تا پرواربندی بصورت مصنوعی نیز موجود است.

وضعیت ذخایر کفال طلایی:

گونه ای غیر بومی است. تکثیر مصنوعی و رهاسازی در خزر میشود.   در مطالعات انجام شده در کشورهای اطراف دریای مازندران، اثری قابل توجهی از کاهش ذخایر دیده نشده است.

 

 2. کفال پوزه باریک    Liza saliens

 

 

سیستماتیک:

- نام علمی گونه:  Liza saliens

توجه:  نام جنس Liza به Chelon تغییر یافته و احتمالا در منابع آینده باید شاهد نام Chelon saliens باشیم.
 - نام فارسی:  کفال پوزه باریک، کفال سالینس، کفال
- خانواده:  کفال ماهیان, Mugilidae
- رده بندی کامل :  Class: Actinopterygii>  Order: Mugiliformes (Mullets) >  Family:Mugilidae (Mullets).i
- نام (های) غیر فارسی:  نام اصلی:Leaping mullet , سایر نامها:Sharpnose mullet, Small mullet, Leaping gray mullet
-برخی از اسامی علمی قدیمی، مشابه ، یا غیر معتبر:  Liza saliens furcata |Mugil saliens |  Mugil verselata
- ریشه لغوی نام علمی:  Liza: اسپانیایی>کفال خاکستری

کشورهای محل زندگی کفال پوزه باریک:

-  بومی در: آلبانی، الجزایر، بوسنی و هرزگوین، بلغارستان، کرواسی، قبرس، مصر، فرانسه، گرجستان، یونان، اسرائیل، ایتالیا، لبنان، لیبی، مالت، مراکش، رمانی، روسیه، صربستان، اسلونی، اسپانیا، سوریه، تونس، ترکیه و اکراین
- معرفی شده به: ایران (1931 تا 1934 از دریای سیاه)، ترکمنستان، قزاقستان، آذربایجان.

 اکوسیستم ها:

در جهان: دریای مازندران (معرفی شده) تمرکز آن در مرکز و جنوب دریای مازندران است و ندرتا در شمال دیده میشود، دریای اژه، دریای سیاه، جریان قناری، دریای مدیترانه، دریای مرمره و رودخانه کوبان.منطقه ساحلی ایبرین(Iberian coastal).
- در ایران:مانند کفال طلایی، تمام ساحل جنوبی دریای مازندران، بویژه در فصل های سرد در سواحل جنوبی که گرمتر است بیشتر دیده میشود. بیشترین تراکم آن در بخش جنوب شرقی دریای مازندران مخصوصا تالاب گمیشان و خلیج گرگان می باشد. در مرحله لاروی وارد رودخانه هم میشود. در شمال دریای مازندران ندرتا دیده میشود.

 زیستگاه های مورد علاقه گونه کفال پوزه باریک:

مناطق نیمه گرمسیری، نزدیک به بستر
عرض و طول جغرافیایی : از 67°شمالی تا 27° شمالی ، 18° غربی تا 42° شرقی
از حدود عمق ده متری بیشتر دیده میشود. در آبهای شیرین، شور و لب شور زندگی میکند. دامنه تحمل شوری زیادی دارد (Euryhaline).
در آبهای نزدیک ساحل بیشتر دیده میشود. گاهی وارد مرداب ها و خورها میگردد.

مشخصات ظاهری و فیزیولوژیک کفال پوزه باریک:

شکل بدن:
 دارای دو باله پشتی ، باله اول دارای 4 خار و باله دوم دارای 7-8 شعاع نرم است  |  باله مخرجی 3 خار و 8-9 شعاع نرم  |  تعداد مهره ها 23-25 عدد |  7 تا 9 عدد زوائد پیلوریک که 3 عدد آنها بزرگ و مابقی آنها کوتاه است  | دارای پلک چربی ناقص  |  دهان کوچک است، شکاف دهانی به لبه خلفی استخوان پیش چشمی نمیرسد  |  قسمت بالای سر از فلس پوشیده شده که تا مقابل سوراخهای بینی ادامه دارد |  بدن دارای 7-8 نوار رنگی طولی به رنگ خاکستری و قهوه ای با بازتاب طلایی است  | ساقه دمی نسبت به کفال طلایی کوتاهتر و باریکتر است  | تعداد خارهای آبششی بر روی اولین کمان آبششی 65 تا 85 عدد

 اندازه:
حداکثر طول کفال پوزه باریک 40 سانتیمتر و اندازه رایج آن 30 سانتیمتر است. در ایران، متوسط اندازه در سال 1373 شمسی 26 سانتی متر بوده است.
در ایران، متوسط وزن ماهی کفال پوزه باریک در سال 1373 شمسی، 210 گرم بوده است.
رکورد بزرگترین کفال پوزه باریک صید شده در کل دریای مازندران، 31.5 سانتیمتر طول و 550 گرم وزن و متعلق به یک ماهی ماده +6 ساله بوده است.

 
سن:
در دریای مازندران، کفال پوزه باریک اغلب 8تا 9سال عمر میکند.  بیشتر ماهیان صید شده 2 تا 5 سال دارند.
غذا:
 کفال پوزه باریک، بیشتر گیاهخوار است، و در نواحی ساحلی تغذیه میکند. نوزادان از زئو پلانکتونها تغذیه میکنند تا به اندازه 3 سانتی متری برسند، سپس شروع به تغذیه از ارگانیزم های بستری میکنند تا به طول 5 سانت شوند. بالغین از جلبگها و مواد آواری -Detritus- با منشاء گیاهی تغذیه می نمایند.
-  مطالعات در ایران: در دوران لاروی از زئوپلانکتون، فیتوپلانکتون و در بلوغ از نرم تنان، سخت پوستان و مواد پوسیده تغذیه می نمایند و در کل پوده خوار هستند و در درجه دوم از پری فیتون ها و جانداران ریز کفزی تغذیه میکنند.
-مطالعات سایر کشورها:
زئوپلانکتونها: بیمهرگانی نظیر جنس Ammonia و لارو دو کفه ای ها، لارو شکم پایان، تخم جنس های بیمهره مانند Hydrobia, لارو پرتاران، Rotatoria . | سخت پوستان پاروپا نظیر Calanoida، لارو Cirripedia، Cyclopoida، لارو ده پایان .
زئو بنتوزها : ناجور پایانی مثل جنس Corophium , حشراتی نظیر جنس Chironomus، لارو دیپترا یا دوبالان، صدفیانی مثل جنس Cyprideis، سخت پوستان کفزی مثل Harpacticoida ، نرم تنان شکم پا عضو راسته Hydrobia ، کرمهای نماتد .
گیاهان: علفها و جلبگهای کفزی نظیر جنس Chaetomorpha ، فیتوپلانکتونهایی نظیر جنس Cocconeis ، Gomphosphaeria ، جلبگهای سبز آبی مثل Lyngbya ، دیاتومه ها مثل جنس Navicula و سایر میکروآلگ ها.
همچنین از تخم ماهیها هم تغذیه میکند.

رفتارهای خاص:
کفال پوزه باریک در مناطق ساحلی جنوب خزر تغذیه و در نواحی مرکزی آن تولید مثل میکند.
در زمستان اغلب در جنوب دریای مازندران بوده و در تابستانها مهاجرت به بخشهای میانی و ندرتا شمالی میکنند.
این ماهی رقابت غذایی جدی ای با هیچیک از گونه های دریای مازندران ندارد.

تولید مثل کفال پوزه باریک:

نرها در 3 و ماده ها در  4 سالگی بالغ می شوند.
فصل تولید مثل تابستان و ماه های تیر و مرداد است. در آبهای باز نواحی مرکزی خزر تولید مثل میکند. مهاجرت تولید مثلی این گونه به نسبت کفال طلایی زودتر آغاز می نماید. بعد از تولید مثل تعداد از آنها در خلیج گرگان می مانند. تخمگزار است، تخمها پلاژیک و غیرچسبنده هستند. طول ماهی در اولین سال بلوغ 22 سانتیمتر است. بچه ماهیان برای تغذیه، دو کیلومتر درون رودخانه پیشروی می نماید.
تخم ریزی در اعماق بالاتر از 700 متر صورت میگیرد و زمانی آغاز میشود که دما حدود 22-24 درجه سانتیگراد باشد.
هماوری مطلق این گونه 530.000 تا 2.150.000 عدد تخمک می باشد. تخمریزی چند مرحله ای است.
تخمها پلاژیک و کوچک با قطر 0.6–0.7 میلیمتر هستند و قطره چربی بزرگی دارند.نوزادان تازه از تخم خارج شده با طول 1.7 میلیمتر، دارای کیسه زرده بوده و تا زمانی که طول آنها به 4 میلیمتر میرسد، کیسه را حفظ میکنند. وقتی لاروا به اندازه 11 میلیمتری میرسند، رنگدانه ها نمایان شده و فلسها و باله ها شکل اصلی خود را می یابند.
نمو تخمها در دمای 22-24 درجه سانتیگراد انجام میشود. در سال اول به حدود 6.1 تا 9.5 سانتیمتر طول و 3.4 تا 12.6 گرم وزن میرسند. سرعت رشد ماده ها بیش از نرها است. در اوزان اقتصادی، تعداد ماده ها بیشتر است.

صید کفال پوزه باریک:

رشد آن به نسبت کفال طلایی کم است، اما 50 درصد صید آبهای ایران را تشکیل میدهد  . 86 درصد صید را ماهیان ماده تشکیل میدهند.
صید آن بوسیله تورهای پره ساحلی و نیز انواع تله ها و تورهای ثابت امکان پذیر است.

 ارزش های اقتصادی کفال پوزه باریک:

- از ماهیان با ارزش تجاری محسوب شده و گوشت آن در ایران طرفداران خاص خود را دارد.  در سال 1381-2 ، 263 تن از این ماهی صید گردیده است که حدود نصف سال کاری قبلی بوده است. امکان پرورش دریایی آن وجود دارد.

وضعیت ذخایر کفال پوزه باریک:

گونه ای غیر بومی است. تکثیر مصنوعی و رهاسازی در خزر میشود.   آمار صید از روند کاهشی صید این گونه حکایت میکند اما وضعیت حفاظتی آن خطرناک نیست.
در اواخر سال 89 شمسی در پی مرگ دسته جمعی ماهیان کفال در جنوب شرق دریای مازندران بویژه بندر گز، احتمال آلودگی ماهی کفال بوسیله آلاینده ها بطور جدی مطرح شد.
در دریای خزر، وقوع طوفانها تاثیر مستقیم روی تولید مثل و نمو تخمها میگذارد. شکار تخمها و لار و بچه ماهی کفال پوزه باریک نیز از عوامل محدود کننده گسترش جمعیت آن می باشد. از عوامل مهم دیگر تاثیر گذار روی ذخایر کفال پوزه باریک بویژه در دوره های اولیه رشد، در آبهای دریای مازندران، آلودگیهای نفتی بوده است.
 

---

نکات مهم قبل از ارسال درخواست :

- قبل از طرح سوال یا مشکل خود، کامنت سایر کاربران و پاسخ آنها را مطالعه کنید.

- لطفا فارسی تایپ نمائید. امکان بررسی کامنت های پینگلیش وجود ندارد.

- پاسخ سوالات از طریق ایمیل نیز ارسال میشود. لطفا مشخصات خود را دقیق وارد کنید(ایمیل و شماره تماس شما محرمانه بوده و در سایت نشان داده نمیشود)

نام	*
ایمیل	:
موبایل	:
سوال	*
کد امنیتی	*